มาตรา 4 ผู้ใดออกเช็คเพื่อชำระหนี้ที่มีอยู่จริงและบังคับได้ตามกฎหมาย โดยมีลักษณะหรือมี
การกระทำอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้
( ๑ ) เจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น
( ๒ ) ในขณะที่ออกเช็คนั้นไม่มีเงินอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้
( ๓ ) ให้ใช้เงินมีจำนวนสูงกว่าจำนวนเงินที่มีอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้ได้ในขณะที่ออกเช็คนั้น
( ๔ ) ถอนเงินทั้งหมดหรือแต่บางส่วนออกจากบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินตามเช็คจนจำนวนเงิน
เหลือไม่เพียงพอที่จะใช้เงินตามเช็คนั้นได้
( ๕ ) ...ห้ามธนาคารมิให้ใช้เงินตามเช็คนั้นโดยเจตนาทุจริต
เมื่อได้มีการยื่นเช็คเพื่อให้ใช้เงินโดยชอบด้วยกฎหมาย ถ้าธนาคารปฏิเสธไม่ใช้เงินตามเช็คนั้น
ผู้ออกเช็ค มีความผิดต้องระวางโทษปรับไม่เกินหกหมื่นบาท หรือจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือทั้งปรับทั้งจำ
ที่กฎหมายกำหนดไว้เช่นนี้เพราะว่า ถ้าใครก็ตามที่ออกเช็คเข้าลักษณะความผิดในมาตรา ๔
ไม่ว่าอนุมาตราใดต้องถูกลงโทษตามกฏหมาย
มีหลายกรณีที่ผู้ที่ออกเช็คแล้วแต่กฎหมายตามมาตรา ๔ นี้ไม่สามารถลงโทษ และผู้ที่ออกก็ไม่ต้อง
รับผิดติดคุกด้วยในวงการเช็คเรียกว่า " เล่นเช็ค " เช็คทำให้หลายธุรกิจ หรือบุคคลร่ำรวยมามาก
ต่อมาก และในทางกลับกันก็ทำให้คนติดคุกมาแล้วก็มาก การเล่นเช็ค จึงมีทั้งคุณและโทษ คนไหน
ที่รู้วิธีใช้ก็เป็นคุณร่ำรวยได้ คนไหนไม่รู้จักใช้ก็ยากจนได้เช่นกัน ( และคุกก็จะมาเยือนถึงที่บ้าน )
ในวงการธุรกิจส่วนใหญ่การซื้อ - ขาย สินค้าที่ต้องชำระเงินกันนั้น เช็คถือว่ามีความแน่นอนที่สุด
ผู้ขายสินค้าโดยมากก็ยินดีที่จะรับเช็ค เพื่อเรียกเก็บเงินตามที่ขายสินค้าไป เพราะใครๆ ก็รู้ว่าถ้าลูก
ค้าจ่ายเช็คไม่มีเงินผู้ขายสินค้าสามารถแจ้งความ หรือฟ้องต่อศาลเป็นคดีอาญาให้ติดคุกได้ เช็คจึง
ถือว่าเป็นเครดิตระหว่างธุรกิจการค้า
แต่บทลงโทษสำหรับผู้ออกเช็คไม่มีเงินนั้นต่ำมาก ... จากมีหลายคนนำเอาเช็คมาใช้ในทางที่ไปก่อ
หนี้โดยไม่กลัวว่าจะติดคุกเลย ถ้าถูกฟ้องหรือถูกตำรวจมีหมายเรียกก็หนี้ไปอยู่ที่อื่น ตำรวจก็จับไม่
ได้แล้ว อายุความคดีเช็คก็สั้นมาก
มีการใช้เช็คอีกรูปแบบหนึ่ที่เรียกว่า " เล่นเช็ค " การเล่นเช็คนั้น ผู้ออกเช็คแม้นจะไม่มีเงินจ่าย
แต่กฎหมายก็ไม่สามารถที่จะเอาผิดได้ ผู้รับเช็คไปจะเป็นแจ้งความ ตำรวจก็ไม่รับหรือจะจ้างทนาย
ไปฟ้องคดีเอง ก็อาจติดคุกฐานฟ้องเท็จ หรือเบิกความเท็จก็ได้ ... หรือบางครั้งศาลอาจไม่ประทับรับ
ฟ้องคดีอาญาไว้พิจารณาเลยก็ได้
ต่อไปนี้มาดูกันว่า ออกเช็คแบบไหนสามารถแจ้งความตำรวจให้จับตัวมาลงโทษได้เลย หรือฟ้อง
ให้ศาลลงโทษได้เลยและออกเช็คแบบไหนที่ผู้ถือเช็คไม่สามารถที่จะแจ้งความตำรวจ หรือฟ้องต่อ
ศาลให้ลงโทษได้ เช็คมีอายุความฟ้องกี่วัน กี่เดือน กี่ปี หนีคดีเช็คได้กี่ปี ถ้าไม่หนี้จะทำอย่างไร
ไม่ต้องใช้หนี้ หรือใช้หนี้แต่ช้าหน่อย และไม่ติดคุกด้วย
